بعضی روزه‌داران می‌گویند در پایان ماه رمضان، چاق می‌شوند! وقتی روزه می‌گیریم، معمولاً انرژی دریافتی بر انرژی مصرفی غالب می‌شود. معمولاً میزان فعالیت فیزیکی افراد در ماه رمضان کمتر و استراحت و خواب بیشتر می‌شود. 

از سوی دیگر، بعد از آنکه چند روز روزه می‌گیریم، سوخت‌وساز بدن پایین می‌آید و وزن افزایش پیدا می‌کند.

از طرفی در ماه رمضان از آنجا که فرصت کمتری برای خوردن داریم، بسیاری از ما در مقایسه با روزهای عادی از افطار تا سحر با ولع بیشتری غذا می‌خوریم.

برخی از غذاهای مخصوص این ماه مثل حلیم، زولبیا و بامیه نیز انرژی بالایی دارند، بنابراین اگر فردی می‌خواهد با روزه‌داری وزن کم کند، باید به اندازه غذا بخورد و تا جای ممکن فعالیت فیزیکی داشته باشد.

برخی افراد می‌گویند روزه نمی‌گیرند چون ضعف می‌کنند اما دلیل ضعف، کم خوردن نیست و کم آبی بیشتر باعث ضعف می‌شود. امسال ماه رمضان با روزهای بلند تابستان، همزمان شده و طبیعی است که اگر در فاصله افطار تا سحر به اندازه کافی آب یا سایر مایعات نوشیده نشود، بدن دچار کم آبی می‌شود و ضعف می‌کنیم. در ضمن، بسیاری از افراد چون فاصله افطار تا سحر کوتاه است، ساعت 12-11 شب شام می‌خورند و دیگر برای سحری خوردن بلند نمی‌شوند و این فاصله طولانی غذا خوردن تا افطار روز بعد خود باعث افت قندخون می‌شود و افت قند عامل ضعف در طول روز است. اگر کسی کم وزن اما سالم است، می‌تواند با برنامه‌ریزی درست، دریافت غذایی خود را بین ساعت‌های افطار تا سحر بالا ببرد و روزه بگیرد.

ریزه خواری ممنوع!

برخی افراد به صورت مرتب در یخچال را باز می‌کنند و چیزی برمی‌دارند این خود باعث اضافه وزن می‌شود. لازم است در ماه مبارک رمضان نیز این عادات غلط تغذیه‌ای کنار گذاشته شود. بسیاری از افراد پس از اتمام ماه مبارک رمضان، چاق می‌شوند. این افراد معمولاً در وعده افطار افراط و بدخوری می‌کنند.

بدخوری شایع‌تر از پرخوری است

در حال حاضر بدخوری شایع‌تر از پرخوری است. استفاده‌ی زیاد از مواد چاق کننده و مضر چون زولبیا و بامیه و انواع شیرینی‌ها از جمله مصادیق بدخوری است و افراد تصور می‌کنند به این علت که در طول روز هیچ چیز نمی‌خورند، مجاز هستند از این خوراکی‌ها مصرف کنند.

وعده سحری را حذف نکنید

در این میان حذف وعده غذایی سحری بسیار آسیب‌رسان است. این تصور هم که وعده غذایی شام می‌تواند جایگزین وعده سحر شود بسیار اشتباه است زیرا فرد دچار افت قند خون در طول روز می‌شود و تمایل فرد را به مصرف غذاهای شیرین و پرکالری زیاد می‌کند.

با آب ولرم افطار کنید

بهتر است با مصرف آب ولرم به روزه‌داری پایان داد. پس از آن مصرف شیر گرم همراه با عسل، گردو یا خرما؛ مصرف نان و پنیر رژیمی به همراه هندوانه یا انگور یاقوتی؛ صرف ساندویچ پنیر، گردو، خیار و گوجه‌فرنگی به عنوان یک وعده افطار سالم توصیه می‌شود.

بهتر است میان وعده غذایی افطار با شام نیم ساعت تا سه ربع فاصله باشد. یک شام سبک نظیر مرغ پخته یا ماهی تازه می‌تواند تا حدود زیادی به یک روزه‌دار کمک کند تا روزهایی همراه با سلامتی را پشت سر بگذارد.

مصرف آش و سوپ در وعده افطار بدون اشکال است اما در مصرف حلیم باید کمی مراقب بود. زیرا حلیم‌هایی که در بیرون از منزل طبخ می‌شوند، بسیار چرب و پرگوشت هستند و شکر زیادی در حین مصرف به آن‌ها اضافه می‌شود.

باید توجه کرد که پر کردن شکم در وعده افطار از آب و مواد غذایی فرد را دچار مشکلات گوارشی می‌کند.

و آخر این که:

پیاده‌روی و ورزش به ویژه پس از افطار می‌تواند تا حدود زیادی برای بدن مفید باشد.

فرآوری: مریم مرادیان نیری

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منابع:

سلامتیران - دکتر سعید حسینی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

ایسنا - برلیانت بزرگمهر، مشاور تغذیه و رژیم درمانی                                                             و                     www.tebyan.net

دکتر مجید امتیازی، متخصص طب سنتی، راز ماندگاری طب سنتی ایران را عقلانیت منطبق بر اخلاق و ادب موجود در این مکتب طبی دانست و اظهار داشت: تمام مواردی که به عنوان الگوی صحیح، قابلیت ماندگاری در ذهن تاریخی بشر را دارند تابع همین دو قاعده کلی هستند. وقتی که از این دو قاعده به عنوان اصل مهم و اساسی در طب سنتی ایران‌زمین نام برده می‌شود، موجودیت آن را در تمام موارد و مبانی این مکتب طبی پویا می‌توان مشاهده کرد. به طوری که در مباحث پیشگیری و درمان صحیح بیماری‌ها هم این دو قاعده کلی به طور کامل رعایت شده است.

دکتر مجید امتیازی خاطرنشان ساخت: بر این اساس بخشی از حفظ سلامتی انسان هم تابع رعایت اخلاق و ادب در خوردن و پرهیز کردن است. درست غذا خوردن و به موقع غذا خوردن هم شرط رعایت این دو قاعده در فرهنگ سنتی ما بوده است که الآن متأسفانه به دلایل نامشخص و بهانه‌های بی‌اساس رعایت نشده و حتی در مواردی خلاف آن را به‌کار می‌بریم که یا به دلیل ندانستن موضوع است و یا پیروی کورکورانه.

این متخصص طب سنتی به روزه‌داران توصیه کرد وعده غذای افطار و سحری جزو مواردی است که باید مصرف شوند ولی نوع غذا باید متناسب با وضعیت و مزاج بدن فرد باشد. وی افزود: فراموش نکنیم که سفره سحری و به طور ویژه سفره افطار، میدان مسابقه در خوردن نیست.

دکتر امتیازی با تأکید بر اینکه از نوشیدن آب هنگام صرف هر یک از این وعده‌های غذایی به شدت پرهیز شود ادامه داد:مناسب‌ترین زمان نوشیدن آب حداقل یک ساعت و نیم بعد از خوردن است.

وی متذکر شد: نوشیدن آب خیلی سرد و به قولی «تگری» حتی در این فاصله زمانی هم بسیار مضر و آسیب رساننده به سیستم گوارشی، کبدی و هضمی است. پس بعد از گذشتن زمان مناسب از غذا خوردن، نوشیدن آبی که خیلی سرد نباشد مانند نوشیدن برخی از شربت‌های سنتی بلامانع است.

دکتر امتیازی با اشاره به اینکه غذاها در هر یک از وعده‌ها باید با آرامش کامل و به دور از استرس و نگرانی میل شود، توصیه کرد: هر یک از لقمه‌های غذا باید کاملاً جویده شود و این‌طور نباشد که هنوز لقمه در دهان در حال جویدن است، لقمه بعدی را وارد دهان کنیم.

وی با تأکید بر اینکه از درهم خوری و خوردن چند نوع مختلف غذا در یک وعده غذایی پرهیز شود، گفت: در صورتی که میل به خوردن سالاد است باید با فاصله و قبل از غذای اصلی میل شود. البته زمان خوردن آن بسته به نوع مزاج فرد و شدت اشتها متفاوت است و از طرف دیگر مقدار آن هم نباید زیاد باشد که باعث اختلال هضم شود.

دکتر امتیازی خطاب به روزه‌داران خاطرنشان ساخت: در صورتی که قصد، خوردن شام باشد باید با فاصله زمانی مناسب از خوردن افطاری باشد. این‌طور نباشد که بلافاصله بعد از خوردن افطار اقدام به خوردن شام شود.

این متخصص طب سنتی با تأکید بر اینکه وعده شام هم باید غذایی نسبتاً سبک باشد تصریح کرد: از خوردن غذاهای پر ادویه، شور و سرخ کردنی‌ها پرهیز شود زیرا باعث شدت عطش می‌شوند.

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منبع: همشهری